Για πεζοπορία στα Ζαγοροχώρια

Είναι άλλο πράγμα να βρεθείς σε μια από τις πιο όμορφες γωνιές της Ελλάδας και άλλο να βουτήξεις μέσα στη φύση της, διασχίζοντας ορισμένα από τα καλοσχεδιασμένα μονοπάτια που σε οδηγούν σε σημεία όπου δεν φτάνει το αυτοκίνητο

Η ελληνική φύση είναι τέτοιας έκτασης και ποικιλίας, που μου φαίνεται πως είναι πραγματικά κρίμα το να βρεθεί κανείς στην καρδιά της και να προτιμήσει απλώς να τη βγάλει μια μακρινή φωτογραφία. Ειδικά για ένα διήμερο ή τριήμερο ταξίδι στα Ζαγοροχώρια, ας είναι τα παϊδάκια, οι απίστευτες τοπικές πίτες και τα υπέροχα γλυκά η επιβράβευση για μια αθλητική δραστηριότητα - όχι ιδιαίτερα έντονη, αν δεν θέλετε. Ακόμη κι αν πιστεύετε πως θα καταπονηθείτε με ράφτινγκ ή καγιάκ στον Βοϊδομάτη, αν τρέμετε στην ιδέα της αναρρίχησης σε κάθετο βράχο ή αν φοβάστε μήπως πέσετε από το άλογο σε μια ιππασία στο Πάπιγκο, δεν έχετε καμία δικαιολογία για να αρνηθείτε μια πεζοπορία στα καλοσχεδιασμένα μονοπάτια της περιοχής. Οχι μόνο γιατί το περπάτημα στον καθαρό αέρα θα κάνει καλό στην υγεία σας, αλλά κυρίως γιατί το απότομο ανάγλυφο της περιοχής και η ξέφρενη φύση της αποτελούν το τέλειο οχυρό κατά των αυτοκινήτων. Για να απολαύσετε τα πιο όμορφα σημεία στα Ζαγοροχώρια, θα πρέπει να φτάσετε σε αυτά περπατώντας....
ΕΝΑ ΠΛΗΡΕΣ ΔΙΚΤΥΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ
Η πεζοπορία σε αυτό το ορεινό δίκτυο των 46 χωριών και του γεμάτου δάση, χαράδρες, φαράγγια, ποτάμια και χειμάρρους περιβάλλοντός τους διευκολύνεται ακόμη περισσότερο χάρη στην ακριβή χάραξη από το πρόγραμμα των Ευρωπαϊκών (από εδώ περνάει το περίφημο Ε6) και των Εθνικών Μονοπατιών, αλλά κυρίως από το πρόγραμμα «Life-Ζαγόρι» (είναι αυτά που χαρακτηρίζονται από το γράμμα Ζ και έναν αριθμό - 31 στο σύνολό τους). Πινακίδες σάς ενημερώνουν συνεχώς για την πορεία της διαδρομής, καθώς και για τον κατά προσέγγιση χρόνο που υπολείπεται μέχρι το τέλος της. Oχι ότι θα είχατε ποτέ την αγωνία μήπως χαθείτε. Σκεφτείτε ότι σε κάποια πιο απομακρυσμένα χωριά της περιοχής, το οδικό δίκτυο έφτασε μόλις πριν από μισό αιώνα. Και μετά αναλογιστείτε πως η περιοχή άκμαζε την εποχή της τουρκοκρατίας, και μάλιστα όχι μόνο ως πατρίδα εξαιρετικών μαστόρων, αλλά κυρίως ως η γενέτειρα πολλών σπουδαίων εμπόρων. Στην ουσία, το δίκτυο των μονοπατιών όπου θα περπατήσετε είναι οι εμπορικοί δρόμοι της περιοχής πάνω από τα Ιωάννινα κατά τον 16o, τον 17o και τον 18o αιώνα, οι καθημερινές δηλαδή διαδρομές που διέσχιζαν οι άνθρωποι που ζούσαν εδώ. Και, βέβαια, τα περίφημα τοξωτά γεφύρια που διέσχιζαν τα ποτάμια και τα ρέματα της περιοχής κατασκευάστηκαν εκείνα τα χρόνια. Σήμερα σώζονται περίπου εξήντα από αυτά, ενώ μαρτυρίες κάνουν λόγο για τουλάχιστον άλλα εκατό, τα οποία καταστράφηκαν με τα χρόνια από την αχρηστία ή διάφορα φυσικά φαινόμενα.
Τα γεφύρια και οι δρόμοι με τις παραχωμένες μέσα στο έδαφος πέτρες, όχι με τη μορφή σκαλιού, αλλά σαν στηρίγματα αντίστασης, τους λεγόμενους «αναβαθμούς», είναι χαρακτηριστικά δείγματα των λύσεων που έβρισκαν οι μάστορες από τα Ζαγοροχώρια για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που πρόσθετε το τοπίο στις μετακινήσεις τους. Στη «Σκάλα του Βραδέτου», μια φιδωτή διαδρομή που ενώνει τα χωριά Καπέσοβο και Βραδέτο (και που μέχρι το 1973 ήταν ο μοναδικός τρόπος σύνδεσής τους!), μπορείτε να μελετήσετε καλά τον τρόπο που κατασκευάζονταν αυτά τα μονοπάτια (πόσος καιρός και πόση προσπάθεια χρειάστηκε, άραγε, μέχρι την ολοκλήρωσή τους...) Οι πέτρες στο μονοπάτι είναι τοποθετημένες σε τρεις κάθετες διατάξεις: μία για τους άντρες, μία για τις γυναίκες και μία για τα ζώα! Κάθε λίγες πλακουτσωτές πέτρες, διαγώνια καρφωμένες στο έδαφος, μία εξέχει λίγο περισσότερο, για αντιστήριξη. Πιο συχνά για το «γυναικείο» μονοπάτι, πιο αραιά για το «ανδρικό», αφού θεωρητικά οι άντρες έκαναν μεγαλύτερα βήματα, σε ακόμη πιο ήπια μορφή και με πλατύτερη επιφάνεια για τα ζώα. Συνολικά τα «σκαλοπάτια» είναι περίπου 1.600 και οι στροφές («καγκέλια» τις λένε οι ντόπιοι) 40, και τόσο κοφτές και στενές, ώστε τα σπίτια του Βραδέτου έχουν συγκεκριμένο μέγεθος. Γιατί; Γιατί το κεντρικό δοκάρι της οροφής δεν ήταν δυνατόν να είναι μεγαλύτερο από εκείνο που μπορούσε να περάσει από ένα κοφτό καγκέλι...
ΑΣYΛΛΗΠΤΟ ΦΥΣΙΚO ΚAΛΛΟΣ
Στα μονοπάτια, στα γεφύρια και, φυσικά, στα σπίτια των χωριών απ' όπου θα περάσετε στις διαδρομές σας, μπορείτε να παρατηρήσετε τη χαρακτηριστική αρχιτεκτονική για την οποία είναι τόσο διάσημη η περιοχή. Μια αρχιτεκτονική που βασίζεται, φυσικά, στην πέτρα και στο ξύλο -σε τόση αφθονία στο Ζαγόρι-, καθώς και στους τρόπους που μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτά τα υλικά ώστε να προσφέρουν προστασία από τις έντονες βροχοπτώσεις και τον βαρύ χειμώνα. Αλλά είναι το απίστευτο φυσικό τοπίο που αγκαλιάζει την εν λόγω αρχιτεκτονική που θα σας κάνει να ξεχάσετε κάθε κούραση από την πεζοπορία και θα σας φέρνει εδώ ξανά και ξανά, για να ακολουθήσετε νέα μονοπάτια... Το φαράγγι του Βίκου, για παράδειγμα, ένα από τα βαθύτερα στον κόσμο (σε κάποιο σημείο έχει βάθος 900 μ.), ή η περίφημη Δρακολίμνη, στα 2.050 μ., στο όρος Τύμφη (ή Γκαμήλα, όπως θα το ακούσετε όταν βρεθείτε στα Ζαγοροχώρια), είναι σημεία αναφοράς για την ελληνική ορεινή ομορφιά.
Το ότι μπορεί κανείς να τα περπατήσει, να απορροφηθεί από το μεγαλείο του τοπίου τους, να χαϊδέψει την υπέροχη βλάστηση, να γεμίσει με μυρωδιές από σφένδαμο, πουρνάρι, κέδρο ή να χαζέψει την πανίδα του τόπου (άγρια άλογα, σπάνια πουλιά, δεκάδες είδη ερπετών και, βέβαια, αγριογούρουνα και αρκούδες, αν και τα τελευταία θα ήταν προτιμότερο να τα αποφύγετε...) μοιάζει με θείο δώρο. Οι δύο συγκεκριμένες διαδρομές, βέβαια, η διάσχιση του Βίκου και η ορειβασία μέχρι τη Δρακολίμνη, είναι από τις πιο απαιτητικές πεζοπορίες στο Ζαγόρι. Είναι όμως και από τις πιο ανταποδοτικές. Εναλλακτικά, μπορείτε να κάνετε πεζοπορία στο Βοϊδομάτη, μια περιήγηση στο Εθνικό Πάρκο της Πίνδου με εκκίνηση από το Καλπάκι, να ακολουθήσετε τον δασικό δρόμο από το Γυφτόκαμπο στο Μακρίνο, να περπατήσετε από το Τσεπέλοβο μέχρι το γεφύρι του Χάτσιου, από τους Νεγάδες στον Καλουτά, από τους Κήπους στο Τσεπέλοβο μέσα από το φαράγγι του Βικάκη, από τη Δόλιανη στη Λεπτοκαρυά, ή να πάτε στη λίμνη του Αώου και στην Ιερά Μονή του Βουτσά.
Οι επιλογές είναι άπειρες. Ανάλογα με τον καιρό, το ορμητήριό σας και το χρόνο που έχετε στη διάθεσή σας, μπορείτε να ορίσετε ποια θα επιλέξετε. Αν ο καιρός είναι καλός -κάποιος αρχάριος στο trekking δεν υπάρχει λόγος να ρισκάρει να ξεκινήσει όταν προβλέπονται βροχές από το μετεωρολογικό δελτίο-, ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια, μερικά άνετα ρούχα και ένας σάκος πλάτης αρκούν. Είναι έτσι χαραγμένα τα μονοπάτια των Ζαγοροχωρίων, που δεν θα χρειαστείτε πιο ειδικό εξοπλισμό. Αν, πάντως, δεν έχετε εμπιστοσύνη στο πώς θα οργανώσετε μια τέτοια μέρα (επιμένω ότι είναι εύκολο: ένας χάρτης της περιοχής και μια ενημέρωση για τον καιρό είναι αρκετά), μπορείτε πάντα να απευθυνθείτε στα ειδικά γραφεία που σχεδιάζουν τέτοιες δραστηριότητες. Το σίγουρο είναι ότι, μετά την πρώτη φορά, θα επιστρέφετε με ενθουσιασμό για την επόμενη.

ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Από τη Θεσσαλονίκη, μέσω Εγνατίας Οδού, μέχρι τα Ιωάννινα και από εκεί, μέσω του τοπικού οδικού δικτύου, η διαδρομή μέχρι την καρδιά του Ζαγοριού δεν διαρκεί περισσότερες από δυόμισι ώρες. Από την Αθήνα, η διαδρομή με το αυτοκίνητο διαρκεί πεντέμισι με έξι ώρες. Εναλλακτικά, μπορείτε να πετάξετε μέχρι τα Ιωάννινα με το αεροπλάνο και να νοικιάσετε αυτοκίνητο από εκεί. Η απόσταση μέχρι το Κεντρικό Ζαγόρι είναι μισή ώρα.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Kipi Suites (Κήποι Ζαγορίου, Τ/26530-71.995, www.kipisuites.gr) και Μονοπάτια Mountain Resort, (Ανω Πεδινά Ζαγορίου, Τ/26530-71.116, www.monopatiaresort.gr). Οι δύο τελευταίες αφίξεις στην περιοχή, που έχουν ήδη κάνει αίσθηση με τους υπερπολυτελείς ξενώνες τους (σε λογικές τιμές, από 100 ευρώ) και τη ζεστασιά της φιλοξενίας τους. Ο ιδιοκτήτης του Kipi Suites, Αλέξανδρος Καλαντζής, είναι λάτρης του trekking ο ίδιος (έχει περπατήσει σε μερικά από τα πιο απαιτητικά μονοπάτια του κόσμου) και θα χαρεί πολύ να σας συνοδεύσει σε κάποια από τις πεζοπορίες σας. Οργανώνει μάλιστα για τις αρχές του καλοκαιριού ένα υπερπλήρες οκταήμερο με πληθώρα υπαίθριων δραστηριοτήτων.
ΦΑΓΗΤΟ
Καλή Καρδιά, στο Βραδέτο. Καφενείο-ταβέρνα, το μοναδικό του χωριού, στο τέλος της «σκάλας». Το ιδανικό φινάλε για την κάθετη διαδρομή μιας ώρας που θα έχει προηγηθεί!
Παλιό Αλώνι, στο Κουκούλι. Τα μαγειρευτά κρεατικά του και οι παραδοσιακές ζαγορίτικες πίτες του είναι το κάτι άλλο.